पुणे | प्रतिनिधी
पुणे, दि. ११ : तंटा निवारण कार्यक्षमतेचे उल्लेखनीय प्रदर्शन करताना, प्रमुख जिल्हा न्यायाधीश श्याम चांडक यांच्या मार्गदर्शनाखाली आणि पुणे जिल्हा विधी सेवा प्राधिकरणाने आयोजित केलेल्या राष्ट्रीय लोकअदालतीमध्ये तब्बल एक लाख १० हजार एकशे ९२ प्रलंबित दावे यशस्वीपणे निकाली काढण्यात आले. या अतुलनीय कामगिरीमुळे केवळ सहभागी पक्षांनाच दिलासा मिळत नाही तर पर्यायी विवाद निराकरण यंत्रणेद्वारे वेळेवर न्याय देण्याच्या कार्यातही हातभार लागतो.
लोकअदालत, ज्याने दाखल केलेल्या आणि प्री-फाइल केलेल्या दोन्ही दाव्यांचे निराकरण करण्यासाठी 133 पॅनेलची नियुक्ती पाहिली, अलीकडेच एक महत्त्वपूर्ण आर्थिक परिणाम झाला. भरीव सेटलमेंट फी एकूण रु. 396 कोटी 2 लाख 99 हजार 200 वसूल केले गेले, जे बँक कर्जाच्या वसुलीपासून वैवाहिक विवादांपर्यंतच्या विविध प्रकारच्या दाव्यांचे प्रतिनिधित्व करतात.
पुणे जिल्हा विधी सेवा प्राधिकरणाच्या सचिव, सोनल पाटील यांनी सांगितले की, या कार्यक्रमाने राज्यात एक विक्रम प्रस्थापित केला आहे, ज्याने अशा प्रसंगी एकत्रित केलेल्या सर्वात जास्त पॅनेलचा अभिमान बाळगला आहे. लोकअदालती दरम्यान एक उल्लेखनीय दोन लाख सोळा हजार छप्पन दावे दाखल करण्यात आले होते, ज्यापैकी प्रभावी बहात्तर हजार नऊशे छप्पन दावे यशस्वीरित्या सोडवण्यात आले, परिणामी रु.ची तडजोड शुल्क वसुली झाली. 76 कोटी 21 लाख 94 हजार 253.
शिवाय, बहात्तर हजार चारशे बहात्तर प्रलंबित प्रकरणांपैकी, लक्षणीय तीस हजार दोनशे छत्तीस प्रकरणे निकाली काढण्यात आली, ज्यामुळे रु.ची भरीव तडजोड शुल्क वसुली झाली. 319 कोटी 81 लाख 4 हजार 947. हे आकडे सौहार्दपूर्ण तोडगे सुलभ करण्यासाठी आणि पारंपारिक न्यायालय प्रणालीवरील भार कमी करण्यासाठी लोकअदालतीची प्रभावीता अधोरेखित करतात.
लोकअदालतीमध्ये बँक कर्ज वसुली, तडजोड केलेले फौजदारी गुन्हे, वीज देयक विवाद, कामगार विवाद, भूसंपादनाचे मुद्दे, मोटार अपघाताचे दावे, वैवाहिक विवाद, धनादेश न वटणे, इतर दिवाणी दावे, पाणी कर यासह अनेक प्रकारच्या दाव्यांचा समावेश आहे. विवाद, ग्राहक संघर्ष आणि इतर विविध दावे, एकूण एक लाख दहा हजार एकशे 92 दावे निकाली काढले.
लोकअदालतीच्या कार्यवाहीचा एक महत्त्वाचा फायदा म्हणजे प्रदीर्घ कायदेशीर लढाईंसह होणारा मानसिक त्रास कमी करताना सहभागी सर्व पक्षांचा वेळ वाचवण्याची क्षमता. हे लोक न्यायालय वादाच्या सर्व बाजूंना न्याय देण्यासाठी प्रयत्नशील असते.
या लोकअदालतीचे यश जिल्ह्यातील सर्व न्यायिक अधिकारी, विविध शासकीय विभाग, कायदा अंमलबजावणी संस्था, नागरिकांच्या सक्रिय सहभागाशिवाय आणि समन्वयाशिवाय शक्य झाले नसते.
पुणे जिल्हा विधी सेवा प्राधिकरणाच्या सचिव सोनल पाटील यांनी मुख्य जिल्हा न्यायाधीश श्याम चांडक यांच्या मार्गदर्शनाखाली आयोजित लोकअदालती दरम्यान राज्यातील सर्वाधिक दावे सातत्याने निकाली काढण्याच्या संस्थेने कायम ठेवलेल्या परंपरेबद्दल अभिमान व्यक्त केला.
